იქნება თუ არა ბელარუსი რუსეთის მიერ ანექსირებული?

მოიხმობს თუ არა რუსეთი ბელარუსს?

ამერიკულმა ომის შესწავლას ინსტიტუტმა (ISW) წინასწარ განაცხადა, რომ რუსეთი შესაძლოა ბელარუსს მომდევნო 10 წელიწადში ანექსირებს. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი ექსპერტი ეთანხმება ამ სცენარს, ისინი ასევე აღნიშნავენ ფაქტორებს, რომლებიც ხელს შეუშლიან მის განხორციელებას.

რუსეთის მზარდი კონტროლი ბელარუსზე
გიორგი ბაროსის, დოკლარის „რუსეთის ჩუმი აღება: ბელარუსი“ ავტორის, თქმით, კრეამლი ცდილობს შეიქმნას ფედერაციული მთავრობა „საბჭოთა სახელმწიფოების“ სისტემით, რომელშიც დომინანტი იქნება რუსეთი და რომლიდანაც ის მიიღებს კონტროლს ბელარუსის მართვის უმეტეს ნაწილზე.

პოლიტიკური ანალიტიკოსი იური დრაკოხრუსტი მიიჩნევს, რომ 2020 წლის მოვლენები ბელარუსში და ასევე რუსეთის ომი უკრაინაში აჩვენებს, რომ ანექსია შესაძლოა იყოს ამ პროცესის ლოგიკური გაგრძელება. ლუკაშენკოს პოლიტიკის დასუსტება, ბელარუსის ომში ჩართვა, ბირთვული იარაღის განთავსება და „ოეშნიკი“ (როსიელი სამხედრო სისტემის განთავსება) ბელარუსში — ყველა ეს ფაქტი მიუთითებს რუსეთის გავლენის ზრდაზე.

რუსეთი უკვე აქვს საჭირო ძალა ბელარუსში
რუსეთის პოლიტოლოგი ალექსანდრე მოროზოვი ამტკიცებს, რომ კრეამლი შესაძლოა ურჩევნდეს ბელარუსის გამოყენებას როგორც პლაცდარმი, ვიდრე პირდაპირ მისი ანექსია. „რა უშლის პუტინს უკრაინის წინააღმდეგ თავდასხმის განხორციელებას ბელარუსის ტერიტორიიდან? არაფერია, ასეთი შემთხვევა უკვე მოხდა,“ — ამბობს მოროზოვი და აღნიშნავს, რომ ბელარუსის ტერიტორია შესაძლოა ასევე გამოყენებულიყო სხვა ქვეყნებთან, მაგალითად ლიტვასთან, დაძაბულობის გასამძაფრებლად. მოროზოვი თვლის, რომ თუ ბელარუსის ანექსია იდეალურად განაახლებს რუსეთის სტრატეგიულ ინტერესებს, პრაქტიკულად, შესაძლოა საკმარისი იყოს მხოლოდ „საბჭოთა სახელმწიფოს“ კონცეფციაზე დაყრდნობა.

ბელარუსი რუსეთისთვის მომავალი ომებისთვის საჭირო ინსტრუმენტია
ბაროსის დოკლარში აღნიშნულია, რომ დღევანდელი სამხედრო-პოლიტიკური სიტუაციის გათვალისწინებით, ბელარუსის ანექსია შესაძლოა დაეხმაროს რუსეთს უკრაინაში გრძელვადიანი ომის ხარჯების კომპენსირებაში, სასწრაფოდ აღდგენაში და მომავალი ომებისთვის მზადებას. მოროზოვი თანხმდება, რომ თუ ომი უკრაინასთან დასრულდება „რეგიონული გამყოფ ხაზის“ მიხედვით, პუტინი მომავალში აიმაღლებს სამხედრო მუქარას ევროპაზე და ბელარუსი იქნება მნიშვნელოვანი ინსტრუმენტი ევროპის წინაშე რუსეთის მუქარაში.

ბელარუსის ინტეგრაციის სცენარები ჯერ არ განხორციელებულა
პოლიტიკური ანალიტიკოსი დრაკოხრუსტი მიიჩნევს, რომ ისტორიული პერსპექტივა, რომელიც ბაროსის დოკლარში აკლია, შეიძლება იყოს პოზიტიური ფაქტორი. ბელარუსის დამოუკიდებლობა არ იზრდება, მაგრამ ბევრი საფრთხე, რაც წარმოიშვა 90-იანი წლებისა და 2020-2022 წლებში, არ განხორციელდა. ბაროსის დოკლარში შევა ასევე რუსეთში ბელარუსის გადასვლის „რუსულ რუბლზე“, თუმცა, პირველი შეთანხმება 1990-იანი წლების დასაწყისში შედგა ბელარუსის პრეზიდენტ ვიაჩესლავ კებიჩთან.

რუსეთი თვლის ბელარუსს ისტორიულად და გეოპოლიტიკურად „საკუთარად“
ბაროსის დოკლარში ასევე აღნიშნულია პუტინის შეხედულებები „რუსული სამყაროს“ კონტექსტში, რომელიც შესაძლოა იყოს ბელარუსის ანექსიის მოტივი. პუტინმა რამდენჯერმე განაცხადა, რომ რუსები, ბელარუსები და უკრაინელები წარმოადგენენ ერთ „სამი ერთიან ერს“, რომელიც საბჭოთა კავშირის დაშლას შეეწირა, და პუტინი ამტკიცებს, რომ რუსეთის ფედერაცია უნდა გააერთიანოს ეს „რუსული ერი“.

ბელარუსები და ლუკაშენკო არ ხედავენ ბელარუსის შესვლას რუსეთში
დრაკოხრუსტი ამბობს, რომ არც ბელარუს ხალხი, არც ელიტა, არც ლუკაშენკო არ სურთ ბელარუსის რუსეთში შთანთქმა. ლუკაშენკო ხედავს ბელარუსს როგორც პირად ფეოდსა ან „კოლხოზს“, რომელსაც თავად მართავს და მისგან შემოსავლებს იღებს. გარდა ამისა, პოლიტიკის ანალიტიკოსის თქმით, ბელარუსის ელიტის დიდი ნაწილი არ ნებასა იქმს რუსეთში გაერთიანებას.

მომავალი სცენარი
მოროზოვი თვლის, რომ „საბჭოთა სახელმწიფოს“ ტვირთისგან გათავისუფლების პერსპექტივა შეიძლება იყოს მომავალი რამდენიმე წელიწადში, თუ რუსეთი დაიღლება ომში. მაშინ ბელარუსს შეიძლება ჰქონდეს პოლიტიკური არჩევანის შესაძლებლობა და ეს იქნება ახალი ისტორიული პროცესი.

საბოლოოდ, მიუხედავად იმისა, რომ არსებობს ბელარუსის ანექსიის შესაძლებლობა, მას აქვს უამრავი წინაღობა — პოლიტიკური, კულტურული და სტრატეგიული, რომლებიც ხელს შეუშლის მის განხორციელებას უახლოეს მომავალში.